متا بی سولفیت سدیم (SMBS) از هیدروژن، گوگرد و اکسیژن تشکیل شده است. این ماده سفید رنگ در دو گرید خوراکی و صنعتی به بازار عرضه شده است. متا بی سولفیت سدیم کاربرد بسیاری در صنعت های مختلف دارد.
متا بی سولفیت صنعتی، خاصیت تمیزکننده و ضد باکتری دارد به همین دلیل به مقدار زیاد در تصفیه آب و فاضلاب استفاده می‌شود. گرید خوراکی این ماده به عنوان نگهدارنده در صنعت غذایی و آنتی اکسیدان استفاده می‌شود. در مقاله متا بی سولفیت سدیم چیست، به معرفی این ماده و بررسی کاربردها و روش تولید آن می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه شوید.
فهرست مطالب
متا بی سولفیت سدیم چیست؟
متا بی سولفیت سدیم (Sodium metabisulfite) ماده‌ای با فرمول شیمیایی Na2S2O5 است. این ماده یک نمک سدیم است که از سدیم و دی سولفیت به نسبت 1 به 2 تشکیل شده است. متا بی سولفیت سدیم، سدیم متا بی سولفیت نیز نامیده می‌شود. SMBS ترکیبی کریستالی یا پودری است که در صنایع غذایی، دارویی، تصفیه آب و… کاربرد دارد. همچنین غیرآلی بوده و در آب انحلال پذیر است اما به هنگام حل شدن بوی بد سولفور را ایجاد می‌کند.
استنشاق سدیم متا بی سولفیت، پوست را تحریک کرده و سمی است. این ماده آتش نمی‌گیرد ولی زمانی که دما بالا رود، گاز سمی گوگرد و سدیم تولید می‌شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی متا بی سولفیت سدیم
خواص فیزیکی و شیمیایی متا بی سولفیت سدیممشخصات متابی سولفیت سدیم صنعتی
| فرمول شیمیایی | Na2S2O5 |
| درصد خلوص | 96 درصد |
| جرم مولکولی | 190.13 گرم بر مول |
| چگالی | 1.03 تا 1.20 گرم بر سانتی متر مکعب |
| دمای ذوب | 170 درجه سانتی گراد (338 درجه فارنهایت، 443 درجه کلوین) |
| شکل ظاهری | پودر سفید متمایل به زرد همراه با بوی ضعیف دی اکسید گوگرد |
| دی اکسید گوگرد | 64 گرم در 100 گرم |
| تیو سولفات (بر پایه –S2O32) | – |
| pH (محلول 10 درصد وزنی) | 4.0 تا 4.8 |
| کلرید | – |
| فلزات سنگین بر پایه سرب | کمتر از 10 میلی گرم در کیلو گرم |
| فلزات سنگین بر پایه سرب (کادمیم، مس، کروم، سرب و روی) | – |
| آهن | بیشتر از 10 میلی گرم در کیلو گرم |
| ماده نامحلول | – |
| انحلال پذیری | محلول در آب و گلیسرول کم محلول در اتانول |
مشخصات متا بی سولفیت سدیم خوراکی
| فرمول شیمیایی | Na2S2O5 |
| درصد خلوص | 97.5 درصد |
| جرم مولکولی | 190.13 گرم بر مول |
| چگالی | 1.03 تا 1.20 گرم بر سانتی متر مکعب |
| دمای ذوب | 170 درجه سانتی گراد (338 درجه فارنهایت، 443 درجه کلوین) |
| شکل ظاهری | پودر سفید متمایل به زرد همراه با بوی ضعیف دی اکسید گوگرد |
| دی اکسید گوگرد | 66 گرم در 100 گرم |
| تیو سولفات (بر پایه –S2O32) | 0.025 گرم در 100 گرم |
| pH (محلول 10 درصد وزنی) | 4.0 تا 4.8 |
| کلرید | 50 میلی گرم در 100 کیلو گرم |
| فلزات سنگین بر پایه سرب | کمتر از 10 میلی گرم در کیلو گرم |
| فلزات سنگین بر پایه سرب (کادمیم، مس، کروم، سرب و روی) | کمتر از 2 میلی گرم در کیلو گرم |
| آهن | کمتر از 10 میلی گرم در کیلو گرم |
| ماده نامحلول | 0.05 گرم در 100 گرم |
| انحلال پذیری | محلول در آب و گلیسرول کم محلول در اتانول |
کاربرد متا بی سولفیت سدیم چیست؟
متا بی سولفیت سدیم کاربرد زیادی در صنایع مختلف دارد که آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
متا بی سولفیت سدیم صنعتی
تصفیه آب و فاضلاب
SMBS دارای خاصیت ضد باکتری است به همین دلیل در تصفیه آب استفاده می‌شود. این ماده جرم و رسوب لوله‌ها در دستگاه آب شیرین کن را از بین می‌برد. علاوه بر آن در حذف کلر اضافی در این فرآیند نقش بسیار مهمی دارد. همچنین اکسیژن محلول در آب را کاهش می‌دهد.
مراحل تصفیه آب را نمی‌دانید؟ مقاله مراحل تصفیه آب و فاضلاب را مطالعه و بررسی نمایید.
صنعت آرایشی بهداشتی
صنعت آرایشی بهداشتیدر این صنعت از سدیم متا بی سولفیت در تولید محصولاتی مانند شامپو، ماسک، لاک ناخن، کرم ها و… استفاده می‌شود.
همچنین این ماده برای آنتی اکسیدان و نگهدارنده در محصولات آرایشی و بهداشتی و شامپوها و لوسیون قابل استفاده است.
به عنوان پاک کننده
در کارخانه تولید نوشیدنی برای ایجاد خاصیت آنتی اکسیدان و استریل کردن از متا بی سولفیت استفاده می‌شود. حساسیت بعد از نوشیدن آبمیوه به دلیل وجود این ماده می‌باشد.
صنعت تولید دارو
این ترکیب شیمیایی به عنوان عامل آنتی اکسیدان در داروهای موضعی، خوراکی و تزریقی استفاده می‌شود. در داروهای خوراکی مانند شربت از متا بی سولفیت سدیم در PH اسیدی به عنوان نگهدارنده استفاده می‌شود.
صنعت تصفیه آب
در صنعت تصفیه آب از متا بی سولفیت سدیم برای کاهش کلر اضافی در آب استفاده می شود. علاوه بر آن می تواند o3 را جذب کند. در زمان تصفیه آب دو ماده ای که به محض رسیدن به فرآیند اسمز معکوس باعث نابودی آن می شوند، کلر و اوزون هستند. در نتیجه باید قبل از رسیدن به این مرحله از تصفیه آب حذف شوند.
صنعت کاغذسازی و نساجی
این ماده در این دو صنعت، به عنوان سفید کننده کاغذ، پارچه و… استفاده می شود که قدرت کلر زدایی دارد. همچنین برای کاهش فرسودگی لباس و کفش قابل استفاده است. از متا بی سولفیت سدیم برای مرغوب چرم و جلوگیری از ترک خوردن استفاده می شود..
سایر کاربردها
این ماده خاصیت نگه دارنده و اسیدی دارد به همین دلیل در تاریک خانه چاپ عکس استفاده می شود. البته استفاده از آن در عکاسی در حال کاهش است.
گرید خوراکی متا بی سولفیت سدیم
صنایع غذایی
این ماده بهبود دهنده خمیر بیسکوییت است به همین دلیل در تولید بیسکوییت رژیمی استفاده می‌شود. همچنین با آزاد کردن سولفور دی اکسید، خمیر مناسب قالب زنی تولید می‌کند که مانع از خرد شدن آن می‌شود.
متا بی سولفیت سدیم از رشد باکتری جلوگیری می‌کند و زمان ماندگاری مواد غذایی، سبزیجات و… را افرایش می‌دهد. همچنین این ماده نگهدارنده، مانع قهوه‌ای شدن و از دست رفتن تازگی آن‌ها می‌شود. سس‌ها، سوسیس و کالباس، غذاهای دریایی و… دارای بیشترین ترکیبات سولفیت هستند.
از SMBS در سولفوره کردن میوه‌ها استفاده می‌شود. این امر موجب حفظ میوه خشک در برابر اکسید شدن می‌شود و از تغییر رنگ آن جلوگیری می‌کند. استفاده بسیار از این محلول های سولفور دار باعث خمیری شدن آن‌ها می‌شود. همچنین از این ماده در حفظ رنگ و طعم آبلیمو استفاده می‌شود و مانع رشد باکتری در آبلیمو می‌شود.
ماده دیگری که در صنایع غذایی کاربرد دارد، سولفیت سدیم است. به شما پیشنهاد می کنیم که مقاله سولفیت سدیم چیست را مطالعه کنید.
نحوه تولید متا بی سولفیت سدیم
نحوه تولید متا بی سولفیت سدیممحلول سدیم هیدروکسید با گوگرد دی اکسید واکنش می‌دهد و سولفیت سدیم تولید می‌شود. سپس محلول سدیم سولفیت اشباع شده با گوگرد دی اکسید تبخیر می‌شود و سدیم متا بی سولفیت تولید می‌شود.
SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O
SO2 + Na2SO3 → Na2S2O5
در ترکیب اسید با سدیم متا بی سولفیت، گوگرد دی اکسید آزاد می‌شود.
Na2S2O5 + 2 HCl → 2 NaCl + H2O + 2SO2
زمانی که حرارت ببیند گوگرد دی اکسید آزاد شده و سولفیت سدیم باقی می‌ماند.
Na2S2O5 → Na2SO3 + SO2
روش نگهداری متا بی سولفیت سدیم
نگهداری سدیم متا بی سولفیت مهم است. این ماده باید از گرما و رطوبت دور باشد و در جای خشک و خنک نگه داری شود. محفظه‌ای که متا بی سولفیت سدیم در آن نگهداری می شود باید عایق باشد زیرا در صورت عایق بندی ضعیف، این ماده با اکسیژن ترکیب می‌شود و گاز سمی دی اکسید گوگرد آزاد می شود.
اگر می‌خواهید این ماده را به مدت 6 ماه نگهداری کنید، باید دما از 25 درجه و رطوبت از 45 درصد بیشتر باشد. زمانی که دما و رطوبت از این حد بالاتر رود، PH تغییر یافته و SO2 کاهش می‌یابد.
متا بی سولفیت سدیم غیرقابل اشتعال است اما زمانی که در دمای 150 درجه قرار گیرد، تجزیه شده و گاز سمی و اکسید خطرناکی از سدیم و گوگرد تولید می‌کند.
همچنین اگر این گازهای سمی تولید شده با آب ترکیب شوند برای محیط زیست خطرناک هستند. متا بی سولفیت سدیم خورنده است به همین دلیل باید دور از فلز نگهداری شود.
خرید سدیم متا بی سولفیت
شرکت اندیشه مهرآرای سپاهان به عنوان بزرگترین تولید کننده و تامین کننده مواد شیمیایی در ایران، متا بی سولفیت سدیم را با بهترین کیفیت به مشتریان گرامی عرضه می‌کند. جهت دریافت لیست قیمت خرید و فروش این ماده و همچنین دریافت آنالیز آن با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
جمع بندی
جمع بندیمتا بی سولفیت سدیم چیست؟ سدیم متا بی سولفیت، ماده‌ای شیمیایی و پرکابرد در صنایع علی الخصوص صنعت تصفیه آب و فاضلاب است. پیش تر گفتیم از گرید خوراکی این ماده در صنایع غذایی به عنوان نگهدارنده مواد غذایی، تولید بیسکوییت، حفظ رنگ آبلیمو و… استفاده می‌شود.
این ماده مزایای بسیاری دارد. اما استفاده از آن معایبی هم دارد. بعضی افراد به سولفیت ها حساس بوده و دچار آلرژی و حساسیت می‌شوند و این مورد مهم ترین عیب استفاده از این ماده می‌باشد.
بدون دیدگاه