اسید فسفریک اسیدی بدون بو است و در اکثر صنایع به عنوان نگهدارنده استفاده میشود. به دلیل طمع تند این اسید، در نوشیدنیهای گازدار به کار میرود. این اسید هرچند اسیدی قوی نمیباشد ولی خاصیت خورندگی دارد و میتواند به غشاهای مخاطی آسیب برساند.
اسید فسفریک در صنایع مختلفی از جمله صنعت غذا، لبنیات (به عنوان ماده نگهدارنده) و همچنین در تولید کودهای کشاورزی فسفاته، که عمدتا مایع هستند در صنعت کشاورزی کاربرد دارد. در مقاله کاربرد اسید فسفریک، این ماده را بررسی کرده و ویژگی ها و کاربردهای آن را توضیح میدهیم.
فهرست مطالب
اسید فسفریک چیست؟
اسید فسفریک دارای فرمول (H3PO4) و اسیدی شفاف و بدون بو میباشد. اسید فسفریک به دو حالت جامد و مایع تولید و به بازار عرضه شده است. حالت مایع آن تا خلوص %85 وجود دارد و حالت جامد آن خالص و پودری شکل میباشد به همین دلیل میتواند به اکثر کاتیونهای دو ظرفیتی مانند آهن منیزیم و مس متصل شود و آنها را از محیط جدا نماید.
بنابراین این اسید به عنوان نرم کننده در آب سخت استفاده میشود. عمدتا با خلوص %85 در صنایع غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. بیشترین فروش اسید فسفریک در صنعت غذا و دارو خلوص %85 است که دارای مجوز در سازمان غذا و دارو میباشد.
ویژگی فیزیکی و شیمیایی این اسید و عوارض آن
اسید فسفریک اسیدی شفاف، معدنی، بدون بو و چگالتر از آب میباشد. به طوری که در آب هیدرولیز میشود و واکنش آنها گرماده خواهد بود. در صورتی که فلزات در معرض این اسید قرار بگیرند موجب خوردگی آنها میشود. این اسید اشتعال پذیر نیست اما استنشاق آن باعث تحریک ریه و مسمویت میشود. بر روی پوست و چشم خاصیت خورندگی و در نهایت، التهاب قرمزی و سوختگی ایجاد میکند.
کاربرد اسید فسفریک
کاربردهای اسید فسفریک به صورت زیر میباشد:
- استفاده در تولید مواد غذایی
- کاربرد در تولید نوشیدنی ها
- کاربرد در تولید لبنیات
- استفاده به عنوان طعم دهنده مواد غذایی
- کاربرد در تولید غذای دام و طیور
- استفاده به عنوان کود در کشاورزی
- کاربرد در پزشکی
- استفاده در دندان پزشکی
- استفاده در تولید دارو
- کاربرد در تصفیه آب و فاضلاب
- استفاده در تولید مواد شیمیایی و شوینده
بیشترین مصارف فسفریک اسید در صنایع مختلف وگریدهای مختلف آن!
گرید خوراکی
مصرف اسید فسفریک در نوشیدنیهای گاز دار رایجترین مورد مصرف آن است و طعم آن را ترش میکند. اکثرا به عنوان ماده نگه دارنده و اسیدی در صنعت غذا استفاده میگردد. در نوشیدنی ها علاوه بر طعم، موجب تنظیم پی اچ و خاصیت اسیدی میشود که از رشد میکروبها جلوگیری میکند.
فسفر موجود در این اسید همراه کلسیم به تقویت استخوان و دندانها و عملکرد بهتر ماهیچهها کمک میکند. در صنعت لبنیات برای ماندگاری بیشتر پنیر، در تولید بکینگ پودر به عنوان ماده نگهدارنده و در نمکهای غذایی مانند دی کلسیم فسفات، تری سدیم فسفات و هگزا متا فسفات استفاده میشود.
گرید صنعتی
از مهمترین مصارف صنعتی آن در تولید کودهای کشاورزی فسفاته و محصولات شوینده و آرایشی بهداشتی است. همچنین در دندان پزشکی به عنوان جرم گیر و برای سفید کردن سطوح دندان استفاده میشود.
در صنایع فلزی به عنوان ضد زنگ و به منظور اسید شویی کاربرد دارد. همچنین در صابونها مواد شوینده به عنوان نرم کننده مصرف دارد. به منظور تنظیم پی اچ در صنعت دارو و آرایشی بهداشتی استفاده میشود. این اسید میتواند یونهای کلسیم و منیزیم را در خود حل کند و عملکرد صابون را بهبود ببخشد.
در صنعت دندانپزشکی برای تولید روی فسفات که از آن برای پر کردن دندان استفاده میشود، از اسید فسفریک به عنوان ماده اولیه استفاده میکنند. برای چسبندگی بهتر ایمپلنتهای فلزی به بافت از اسید فسفریک استفاده میشود.
گرید کشاورزی
کودهای فسفاته مهمترین کودها برای رشد گیاهان هستند و عامل مهمی برای از بین بردن کپک و آلودگیهای قارچی میباشد. میزان کود اسید فسریک برای گیاهان متناسب باید با میزان این آلودگیها کنترل شود. بیش از %90 اسید فسفریک تولید شده در دنیا در صنعت کود استفاده میشود. کودهایی مانند (NPK)، آمونیوم فسفات ها و سوپر فسفاتها به ماده اولیه اسید فسفریک نیاز دارند.
ماده دیگری که در تولید کود کشاورزی استفاده می شود، اسید سولفوریک است. اگر شما می خواهید درباره این ماده اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله اسید سولفوریک چیست؟ را مطالعه و بررسی نمایید.
بازار جهانی اسید و ذخایر فسفریک سنگ فسفات برای تولید آن
کشور چین با داشتن بیشترین ذخایر سنگ فسفات عمدهترین تولید کننده اسید فسفریک در دنیا محسوب میشود و این کشور بیشترین تولید کودهای فسفاته دارا میباشد. بزرگترین بازار مصرف این اسید آسیا و اقیانوسیه میباشد که عمدتا در تولید کودهای فسفته مانند دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات استفاده میشود. به دلیل توسعه کشورهای آفریقایی و افزایش تقضای غذا پیش بینی میشود میزان مصرف این اسید رو به افزایش باشد.
در کشور ما ایران نیز اسید فسفریک صنعتی با خلوص حداکثر %54 تا %56 تولید میشود، که عمدتا به دلیل خلوص پایین در صنعت کود شیمیایی استفاده میگردد. کشور بلژیک و کشور اردن نیز از دیگر تولید کنندگان اسید فسفریک در دنیا میباشند که با توجه به داشتن معادن سنگ فسفات با کیفیت اسید تولیدی آن ها کیفیت مطلوبی خواهد داشت.
روش تولید اسید فسفریک
فسفریک اسید به دو روش تولید میشود.
- روش تر
- روش حرارتی
تولید اسید فسفریک به روش تر
فسفریک اسید از سولفوریک اسید به روش تر برای تبدیل سنگ فسفات به H3PO4 استفاده میکند.
روش تر سه مرحله دارد:
سنگ فسفاته اسیدی میشود. واکنش با سنگ فلوئوروپاتیت به صورت زیر است.
Ca10 (PO4)6F2 10H2SO4 → 10CaSO4 6H3PO4 2HF
برای تشکیل تترافلوئوراید، هیدروژن فلوئورید با سیلیکای فعال در محیط حضور سیلیسیوم واکنش میدهد.
HF SiO2 → SiF4 2H2
سپس این ماده به فرم اسید هیدرولیز شده و رسوب سیلیکا را تشکیل میدهد.
3SiF4 2H2O → 2H2SiF6 SiO2
جداسازی ذرات جامد از اسید با استفاده از فیلتراسیون انجام میشود.
تولید اسید فسفریک به روش تر برای حل کردن کلر آب بسیار زیادی نیاز دارد.
مقادیر مجاز استفاده از اسید فسفریک و اثرات مصرف زیاد آن
استفاده بیش از حد از اسید فسفریک تعادل اسیدی بدن را بهم میزند و جذب مواد معدنی را کاهش میدهد. در نتیجه باعث بیماریهای قلبی و شکنندگی استخوان میگردد. به همین دلیل مصرف بیش از حد این اسید توسط پزشکان توصیه نمیگردد.
تولید اسید فسفریک در ایران و استفاده آن در زمین های شور و قلیایی
بزرگترین تولیدکننده اسید فسفریک در ایران شرکت پتروشیمی رازی میباشد. به دلیل خلوص %54 و داشتن فلزات سنگین و همچنین سایر ناخالصی ها عموما رنگ آن سبز روشن میباشد.
قاعدتا از فسفریک اسید برای مصرف کود کشاورزی استفاده میشود که کود حاصل از آن در زمینهای شور و قلیایی استفاده فراوان دارد و به عنوان اصلاح کننده پی اچ خاک کاربرد دارد. از جمله برای اصلاح خاکهایی که باغات پسته توسعه یافتهاند و آهک موجود در خاک را به کچ تبدیل مینماید و فسفر مورد نیاز درخت پسته را فراهم مینماید.
قیمت اسید فسفریک در شرکت بازرگانی آماس و نحوه فروش آن!!!
اسید فسفریک %85 خوراکی سفید رنگ، و اسید فسفریک %50 صنعتی سبز رنگ میباشد. فروش اسید فسفریک در گالن های 35 کیلوگرمی و تانکر های 1000 کیلوگرمی (ای بی سی) توسط شرکت اندیشه مهر آرای سپاهان انجام میشود.
فروش این اسید در شرکت آماس برای مصارف صنعتی خوراکی کشاورزی و پزشکی با مجوزات لازم از سازمان غذا و دارو واردات مستقیم از کشور چین به فروش میرسد. بنابراین با خرید اسید فسفریک از آماس علاوه بر کیفیت عالی، قیمت مناسب را نیز تجربه خواهید کرد. هیچ نگرانی به منظور تهیه و استفاده از این محصول را نخواهید داشت. اسید فسفریک با قیمت رقابتی را از شرکت اندیشه مهرآرای سپاهان بخواهید.
بدون دیدگاه