آیا میدانید کربنات سدیم چیست؟ کربنات سدیم مادهای پر کاربرد است و دارای فرمول شیمیایی Na2CO3 میباشد. این ماده با نام تجاری سودا اش (Soda ash) نیز شناخته میشود. در این مقاله سعی داریم با کاربردها، خطرات و روش تولید این ماده پرکاربرد آشنا شویم.
فهرست مطالب
کربنات سدیم به چه معناست؟
کربنات سدیم (Sodium carbonate) مادهای با جرم مولکولی 105.988 گرم و نقطه ذوب 851ºC است. این ماده به صورت پودری سفید رنگ یا کریستالی تولید و به بازار عرضه میشود. سودا اش به دو دسته سنگین و سبک تقسیم میشود. این ماده دو جزء کاتیونی (+Na) و یک جزء آنیونی (CO3-2) دارد و یک نمک سدیمی اسید کربنیک محسوب میشود. این ماده در شرایط محیطی به صورت جامد یافت میشود.
کربنات سدیم در دو نوع سبک و سنگین در اندازه ذرات، کاربرد و چگالی تفاوت دارند اما از لحاظ ترکیب شیمیایی مانند یکدیگر هستند. این ماده با نام سودای شستشو و کریستال سودا نیز شناخته میشود. کربنات سدیم را میتوان به روش سنتز و روش طبیعی تولید کرد.
انواع سدیم کربنات
سدیم کربنات به دو شکل کربنات سدیم سبک و کربنات سدیم سنگین تقسیم بندی میشود. در ادامه مقاله انواع سدیم کربنات را بررسی میکنیم.
سدیم کربنات سبک
نوع سبک کربنات سدیم، تنظیم کنندهی PH در بیشتر صنایع شیمیایی میباشد. یک کاربرد اسید فسفریک مانند سدیم کربنات، تنظیم PH است. این ماده نوعی نمک سدیمی است که حدود 0.5 درصد دارای سدیم کلرید میباشد.
سدیم کربنات سنگین
کربنات سدیم سنگین در تولید صابون، شیشه، خمیر کاغذ و تصفیه آب کاربرد دارد. این ماده از سنگ ترون تولید شده است و تفاوت آن با نوع سبک این ماده در اندازه ذرات آنها میباشد. سودا اش سنگین از انواع باز از هیدراسیون سدیم کربنات سبک به مونوهیدرات و سپس دهیدراسیون تولید میشود. اصلیترین کاربرد نوع سنگین و جامد این ماده به عنوان شار در ذوب سیلیس در تولید شیشه است.
کاربرد کربنات سدیم
- کربنات سدیم بسیار کاربردی است و در صنایع مختلف استفاده میشود. در ادامه برخی کاربردهای آن را بیان میکنیم.
- مهمترین کاربرد سودا اش، تولید شیشه از جمله آینه، لامپ، شیشه خودرو و ظرف آزمایشگاهی میباشد. استفاده از این ماده در تولید شیشه یک مزیت دارد و آن هم کاهش درجه حرارت شیشه میباشد. همچنین از اتلاف انرژی و زمان و از ترک خوردن شیشه جلوگیری میکند. 50 درصد کربنات سدیم تولیدی در تولید شیشه استفاده میشود.
- تولید پارچه ،تولید کاغذ و تولید صابون با استفاده از این ماده کلیدی به نام سودا اش تولید میشود. همچنین از آن در تصفیه نفت خام و رنگ زدایی کاغذ کاربرد دارد. 10 درصد از این ماده در تولید شوینده ها استفاده می شود.
- اگر بر سطح پارچه، گریس یا الکل ریخته شود، این ماده در پاک کردن آن کمک میکند و اسیدهای محلول را خنثی میکند.
- این ماده به دلیل اینکه PH را تنظیم میکند، در تصفیه آب استخر استفاده میشود. کربنات سدیم خاصیت قلیلایی آب را افزایش میدهد و PH آب استخر را متعادل میکند. کات کبود چیست؟ مادهای شیمیایی است که مانند سودا اش در تصفیه آب استخر استفاده میشود.
- از سدیم کربنات در چاپ عکس در عکاسی استفاده میشود و شرایط قلیایی پایدار را حفظ میکند.
- در تولید بی سولفیت سدیم و بی کربنات سدیم استفاده میشود.
- از خاکستر سودا برای تولید پنبه و خنثی کردن اسید سولفوریک در آن کاربرد دارد.
- اسیدیته مواد را تنظیم میکند و ضد رسوب است.
- به عنوان افزودنی مواد غذایی، تولید پودر شربت و نودل و ماکارونی قابل استفاده است.
- گرید خوراکی این ماده در بستنی سازی نیز استفاده میشود.
- در فرآیند الکترولیز به عنوان یک رسانای خوب عمل میکند.
- سدیم کربنات قیمت مناسب تر و حمل و نقل ایمنتری نسبت به سدیم هیدروکسید دارد به همین دلیل در فرآیندهای شیمیایی استفاده میشود.
- از کربنات سدیم به عنوان پودر شستشو در مصارف خانگی استفاده میشود.
- در تولید خمیردندان به عنوان عامل تمیزکننده و کف کننده
- نساجی
- رنگرزی
- ریخته گری
- پزشکی
- صنایع دارویی
- دامپزشکی
- فرایند حذف گوگرد
- ساختمان سازی
- خودروسازی
- تولید ظروف بسته بندی
- تجهیزات اطفای حریق
- سنتز های شیمیایی
- باطری سازی
- سرامیک سازی
- کاتالیست
- جاذب رطوبت
خطرات کربنات سدیم چیست؟
اگر از سدیم کربنات به صورت صحیح استفاده نشود، خطراتی را به همراه خواهد داشت. در این بخش از مقاله به بررسی خطرات کربنات سدیم میپردازیم.
- تماس کربنات سدیم با چشم و پوست، میتواند باعث تحریک و سوزش شود. به همین دلیل در هنگام استفاده از این ماده باید عینک و دستکش مخصوص استفاده شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود. در صورت تماس محل آسیب دیده را با آب شستشو دهید.
- این ماده خاصیت خورندگی دارد و در تماس طولانی مدت به مس، برنج و آلومینیوم آسیب میرساند.
- اگر سدیم کربنات به مقدار زیاد استفاده شود، مسمومیت ایجاد میکند. این ماده یک قلیای قوی است. در صورت بلع سوزش دهان، گلو و دستگاه گوارش را به همراه دارد.
- استنشاق غبار این ماده، سرفه، تنگی نفس میآورد و استنشاق طولانی مدت غبار آن مشکلاتی مانند آسم و… را به همراه دارد.
- سودا اش اگر با سایر مواد شیمیایی مانند اسیدها واکنش دهند، گرما زا است و ممکن است انفجار حرارتی رخ دهد. در مخلوط شدن آن با مواد نفتی قابل اشتعال، منجر به آتش سوزی و انفجار میشود.
روش تولید کربنات سدیم
نحوه تولید کربنات سدیم سبک
سودا اش به سه روش تولید میشود:
- تولید به روش سولوی
- تهیه کربنات سدیم از جوش شیرین
- تولید از پساب خمیر کاغذ
تولید به روش سولوی
روش تولید سولوی یک روش ارزان است و مواد خام قابل استفاده در آن در دسترس هستند. به همین دلیل به طور گسترده از این روش استفاده میشود. مواد خامی که در این فرآیند استفاده می شوند عبارتند از:
- آب
- آمونیاک
- دی اکسید کربن
- آب نمک با غلظت بالا
تهیه کربنات سدیم از جوش شیرین
زمانی که سدیم بی کربنات که جوش شیرین نیز نامیده میشود به مدت یکساعت حرارت داده شود، کربنات سدیم تولید میشود.
بعد از حرارت دادن این ماده، دی اکسید کربن و آب از آن خارج میشود. واکنش شیمیایی آن به صورت زیر است :
2NaHCO3 (S) → Na2CO3 (S) + CO2 (g) + H2O (g)
تولید از پساب خمیر کاغذ
سومین روش تولید سدیم کربنات، استفاده از پساب خمیر کاغذ میباشد. از این روش برای تولید کم و محدود استفاده میشود. در این روش کربنات سدیم از پسماند در صنعت کاغذسازی تولید میشود.
زمانی که قلیای استفاده شده حاصل از خمیرکردن کاغذ گداخته شود، یک ماده جامد با ترکیبات سدیم کربنات، سدیم سولفید و سدیم سولفات به دست میآید که 60 درصد آن سودا اش یا کربنات سدیم است. این ماده به یک مخزن ریخته میشود و به آن حرارت میدهند تا محلول آبکی به دست آید. سپس این محلول را خنک میکنند تا به ذرات جامد و ریز تبدیل شود و آن را آسیاب و خرد میکنند.
محلول فوق را در سطوح فلزی خنک میکنند تا به شکل ذرات جامد ریز و گداخته شده تبدیل گردد. سپس این ذرات را با کمک آسیاب، خرد میکنند.
تولید کربنات سدیم سنگین
کربنات سدیم سبک را با آب مخلوط میکنند و در فرآیند هیدارسیون قرار داده و مونوهیدرات تشکیل میشود. زمانی که این ماده دهیدراته شود و خشک شود، کریستال سدیم کربنات باقی میماند.
سدیم کربنات را از کجا تهیه کنیم ؟
تا اینجا به بررسی انواع و کاربردها و روش تولید کربنات سدیم پرداختیم و به درک بهتری از اهمیت تامین سدیم کربنات رسیدیم. زمانی که شما تصمیم به خرید کربنات سدیم دارید، باید از مجموعهای مطمئن و معتبر مشاوره بگیرید. برای دریافت مشاوره با کارشناسان ما در شرکت اندیشه مهرآرای سپاهان تماس بگیرید. درباره نحوه خرید این ماده نیز باید بگوییم که شرکت آماس با تضمین کیفیت و ارزندهترین قیمت، آماده ارائه کربنات سدیم و محصولات دیگر به مشتریان گرامی است.
جمع بندی
کربنات سدیم چیست؟ همانطور که گفته شد، سدیم کربنات ترکیبی است که کاربردهای زیادی دارد و بیشترین کاربرد آن در صنعت شیشه سازی است. این ماده خواص شیمیایی و فیزیکی دارد و یک ماده قلیایی با خاصیت حلالیت بالا میباشد.
بدون دیدگاه