اسید سیتریک یک طعم دهنده مصنوعی است و در ترکیبات مواد غذایی مانند مرکبات و میوهها نیز وجود دارد. حال سوال پیش می آید که اسید سیتریک چگونه تولید می شود؟ آیا روش تولید اسید سیتریک به صورت انبوه فقط از طریق میوهها و سبزیجات انجام میشود؟ در ادامه مطلب به پاسخ این پرسشها میپردازیم.
فهرست مطالب
اسید سیتریک (Citric acid) چیست؟
یک ماده مهم و کاربردی در صنایع غذایی اسید سیتریک میباشد. این ماده اسیدی دارای خاصیت ضد میکروبی بوده و در آب انحلال پذیر است. علاوه بر آن اسید سیتریک یک آنتی اکسیدان است و غیر مستقیم با یون فلزی که باعث اکسیداسیون میشود، قابل استفاده میباشد. اسید سیتریک به عنوان طعم دهنده و چاشنی غذا استفاده میشود و همچنین باعث تقویت غذاهای پایه مرکبات است.
این ماده یک محافظ برای برخی از مواد غذایی است. میتوان با اسید سیتریک، غذاهایی مانند بستنی، انواع سس، ژله، مربا و آب گوجه فرنگی را نگه داری کرد. اسید سیتریک PH را کاهش میدهد و این امر موجب مهار باکتری ها و کاهش رشد آنها میشود.
علاوه بر موارد بالا، اسید سیتریک در جرم زدایی دیگ بخار کاربرد دارد. همچنین در برخی صنایع از جمله استخراج نفت، رنگ سازی و آب فلزکاری نیز قابل استفاده است.
مشخصات و ساختار اسید سیتریک
اسید سیتریک به صورت پودری، کریستالی، جامد و با رنگ سفید دیده میشود. اسید سیتریک دارای فرمول مولکولی C6H8O7 است و قدرت اسیدی بالایی دارد و یک اسید آلی میباشد.
این ماده دو نوع دارد و انواع آن به صورت زیر است:
- اسید سیتریک خشک (آنهیدروز)
- اسید سیتریک آبدار (منوهیدرات)
خاصیت اسیدی این ماده به دلیل وجود سه گروه کربوکسی در آن می باشد و این سه گروه میتوانند پروتن از دست بدهند. اسید سیتریک یونی دارد که به سیترات معروف میباشد و نوعی بافر برای تنظیم کردن و کنترل PH به شمار میرود.
این یون زمانی که با بسیاری از فلزات ترکیب شود، نمک سیترات تولید میکند. مهمترین آنها جوهر لیمو یا سیترات کلسیم است. جوهر لیمو غذا را خوش طعم میکند و از آن در برابر فساد محافظت میکند.
روش تولید اسید سیتریک
امروزه اسید سیتریک به صورت گسترده مورد تقاضا قرار گرفته است. اسید سیتریک در برخی مرکبات در غلظتهای بالا یافت میشود اما نمی توان این مقدار بسیار را از فقط از طریق مرکبات به دست آورد و این مقدار اندک جوابگوی نیاز مردم و شرکتها نیست.
آیا میدانید اسید سیتریک چگونه تولید میشود؟ در ادامه به بررسی فرآیند و روش تولید اسید سیتریک میپردازیم.
تولید اسید سیتریک به سه روش انجام میشود:
- واکنش شیمیایی
- به صورت طبیعی
- تخمیر میکروبی
تولید اسید سیتریک با روش واکنش شیمیایی
این روش برای اولین بار توسط Grimaux و Adam در سال 1880 انجام شد. در این روش از گلیسیرین به عنوان ماده اولیه استفاده شد. انجام این واکنش حجم کمی از اسید سیتریک را تولید میکند و بسیار زمان بر است. به همین دلیل از این روش نسبت به روش تخمیر کمتر قابل استفاده است.
روش تخمیر میکروبی
شخصی به نام آسپرژیلوس نایجر انباشت سیترات را کشف کرد و این امر باعث شد فرآیند تخمیر به سرعت توسعه یابد. با استفاده از روش تخمیر بیشترین اسید سیتریک تولید میشود و بیشترین استفاده را دارد. روش تخمیر میکروبی بازدهی بالایی دارد و در آن از مواد اولیه قیمت مناسب استفاده میشود.
تولید اسید سیتریک با روش طبیعی
اسید سیتریک که به آن جوهر لیمو نیز گفته میشود از آب لیمو استخراج میشود. این کار را اولین بار کارل ویلیهام در سال 1742 در کشور انگلیس انجام داد. این روش یک منبع تجاری برای تولید اسید سیتریک است.
مهم ترین پارامترها در تولید اسید سیتریک
دو پارامتر مهم در تولید اسید سیتریک است که آن PH و و هوادهی میباشند و در ادامه آن را توضیح میدهیم.
PH
مهمترین عامل در سنتز مواد شیمیایی PH آن است. PH مواد براساس فعالیتهای متابولیکی آنها تغییر میکند. دلیل این نوسانات تولید اسیدهایی مانند اسید سیتریک است که باعث میشود PH در طول فرآیند کاهش یابد.
هوادهی
پارامتر دیگری که در تولید اسید سیتریک تاثیرگذار است، هوادهی است. زمانی که نرخ هوادهی افزایش یابد، بازدهی نیز بالاتر رفته و در نتیجه آن تخمیر سریعتر انجام میشود. دلیل اینکه باید پارامتر هوادهی تحت کنترل باشد نیز همین است. در فرآیند تولید اسید سیتریک هوادهی از 0.1 تا 0.4 ولت شروع میشود. اگر سرعت هوادهی بالا باشد در فرآیند تولید کف ایجاد میشود به همین دلیل باید در آن از عوامل ضد کف استفاده شود.
اسید سیتریک چه کاربردهایی دارد؟
اسید سیتریک چیست و چه کاربردی دارد؟ اسید سیتریک مادهای پر کاربرد در صنایع مختلف است. این ماده نوعی افزودنی است و به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده نیز به مواد غذایی اضافه میشود. علاوه بر آن از اسید سیتریک در کشاورزی، داروسازی و تولید مواد شوینده استفاده میشود.
در ادامه مطلب برخی کاربردهای سیتریک اسید را بررسی میکنیم.
استفاده از اسید سیتریک در صنایع غذایی
سیتریک اسید PH نوشیدنیها و انواع مواد غذایی را تنظیم میکند و ماندگاری و طعم مواد غذایی را حفظ میکند مثلا در نوشابهها و سسها استفاده میشود.
همچنین با افزودن اسید سیتریک و برخی مواد غذایی باعث ترش شدن طعم آن میشود. اسید سیتریک در صنایع غذایی کاربرد دیگری هم دارد و آن هم جلوگیری از رشد باکتری در مواد غذایی است. مثلا آن را به ماست، پنیر و کنسروها اضافه میکنند تا ماندگاری آن حفظ شود.
صنعت تولید مواد شوینده
در تولید مواد شوینده از اسید سیتریک به عنوان ضدعفونی کننده استفاده می کنند. اضافه کردن این ماده به مواد شوینده باعث می شود چربی ها و لکه ها راحتتر از بین بروند.
داروسازی
در تولید مکمل ویتامین سی و داروهای ضد اسید از سیتریک اسید استفاده میشود. این ماده به عنوان مکمل در داروسازی کاربرد دارد و همچنین در ماندگاری و ثبات دارو ها موثر است.
کشاورزی
اگر اسید سیتریک در کشاورزی استفاده شود، باعث افزایش محصول و حفظ سلامت گیاه میشود. به همین دلیل از این ماده در کود کشاورزی و به عنوان تنظیم کننده PH کاربرد دارد.
جمع بندی
اسید سیتریک چگونه تولید می شود؟ همانطور که گفته شد بهترین روش تولید اسید سیتریک، روش تخمیر میکروبی است. این روش اقتصادی، به صرفه و سریع است. همچنین در مورد کاربردهای این ماده مطالبی گفته شد. برای استعلام قیمت اسید سیتریک با ما تماس بگیرید.
بدون دیدگاه